Патӑрьел районӗнче пурӑнакан арҫын 2010 ҫулта Мускав облаҫӗнчи пӗр поселокра шапашра пулнӑ. Пӳрт пӑснӑ чухне вӑл стрелоксен пӑшалӗн патронӗсене тата сирпӗнекен хатӗр тупнӑ. Хайхискер ӑна Чӑваш Ене илсе килнӗ те килӗнче тӗрлӗ вырӑнта упранӑ.
Нумаях пулмасть ҫав ҫар хатӗрӗсене полицейскисем тупнӑ: 140 патрон тата 323 грамм тар. Арҫын айӑпне йышӑннӑ. Ҫар хатӗрӗсене килте упранӑшӑн ӑна тӗрмене хупмасӑр 3,5 ҫуллӑха айӑпланӑ. Тӗрӗслев срокӗ — 2,5 ҫул.
Елчӗк районӗнчи Ҫӗнӗ Тускел ялӗ хӑй вӑхӑтӗнче пушанса юлнӑ. 2000-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче унтисем кӳршӗллӗ региона тухса кайнӑ.
Ҫавӑн пек шӑпа ытти хӑш-пӗр яла та пырса ҫапнӑ. Вӗсенчи кил-ҫурта ҫынсем дача евӗр ҫеҫ усӑ курнӑ. Халӗ вара ялсем ҫӗнӗрен вӑй илеҫҫӗ. Вӗсене тӑван тӑрӑхне таврӑннӑ ҫынсем ҫӗнӗ ҫуртсем хӑпартса лартса яла чӗрӗ сывлӑш, пурнӑҫ сывлӑшӗ кӗртеҫҫӗ. Ҫавӑн пеккисенчен пӗрисем — маларах эпир асӑннӑ Ҫӗнӗ Тускелӗнчи Кирилловсем.
Тӑван тӑрӑхне таврӑннӑ ҫынсен пурнӑҫӗпе ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, «Россия 24» канал «Герои среди нас» (чӑв. Паттӑрсем пирӗнпе юнашар) кӑларӑмра паллаштарнӑ. Сюжет анонсӗ тӑрӑх хакласан, Кирилловсем хыт-хура ашкӑракан вырӑна тасатса тирпейленӗ, чаплӑ ҫурт хӑпартса лартнӑ, халӗ ҫемье сурӑхсем ӗрчетет.
Патӑрьел районӗнче пӗри йывӑҫ ҫине пырса кӗнӗ. Пӑтӑрмах ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче пулса иртнӗ.
«Ҫӗрпӳ-Чӗмпӗр» ҫулпа вӗҫтерсе пыракан машина ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ирхи 8 сехет те 35 минутра инкеке лекнӗ. «ВАЗ-2112» автомобиле тытса пыракан 30 ҫулти водитель руле пӑрса ӗлкӗрейменнипе Патӑрьел районӗнчи Яманчурел ялӗ тӗлӗнче кювета чӑмнӑ, унтан йывӑҫ ҫине пырса тӑрӑннӑ.
Машинӑн малти пайӗ лапчӑнса ларнӑ. Аманнӑ водителе больницӑна ӑсатнӑ. Инкек вӑхӑтӗнче вӑл урӑ пулнипе пулманнине тӗрӗслеме юн илнӗ.
Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта паян Патӑрьел районӗнчи Тӑрӑн ялӗнче шкула халалласа палӑк уҫни пирки пӗлтерчӗҫ. Тӗрӗссипе ҫак ӗҫ-пуҫ иртнӗ эрнерех, шӑматкун, ҫӗртмен 4-мӗшӗнче пулса иртнӗ иккен. Палӑка чаплӑн, тӳре-шарасене чӗнсех уҫнӑ. Пупне те Пачӑшкӑсене те йыхравлама манман — паянхи кун унашкал мероприятисем вӗсемсӗр мӗнле ирччӗр-ха?
Ҫак пулӑма мӗнле хакламалла-ши? Нивушлӗ эпир шкулсем уҫас вырӑнне палӑксем уҫма тытӑнӑпӑр?
Паллах, кун пек ҫӑмӑлрах та йӳнӗрех. Тимӗр листа ҫинче вырӑсла сӑвӑ касса кӑлар та, ҫуммӑн ӗлӗкхи парттӑна вырнаҫтар — пулчӗ те. Шкул уҫас тесен вара шкулне хӑпартма тивӗ, вӗрентекенсене хатӗрлеме тата ытти те. Уйрӑмах ялсене аталантарма тивет. Хальхи пек ялсене фельдшерсене ҫеҫ илӗртнипе мар, тулли программа хатӗрлесе. Ялта ҫуралнӑ ачасем хуланалла ан тарса пӗтчӗр тесе. Тен, хӑшӗ пӗри калӗ, ку тӗнчери юхӑм тейӗ. Пӗлсех тӑратӑп, тивӗҫлӗ программа тусассӑн, ялтисемшӗн хӑтлӑ пурнӑҫ йӗркелесе парсан унти халӑх хула енне ҫаврӑнса та пӑхмӗ.
Мускавра ӗҫлесе пурӑнакан чӑвашсем футболла выляссипе ӑмӑрту ирттернӗ. Патӑрьел районӗнчи «Авангард» хаҫатра пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑййа 6 команда — Улатӑр, Патӑрьел, Канаш, Йӗпреҫ, Елчӗк, Шӑмӑршӑ районӗсен хастарӗсем — хутшӑннӑ.
«Вӑйӑ ҫивӗч те интереслӗ иртнӗ. Пирӗн район команди финалта Йӗпреҫсемпе вылянӑ. Вӑйӑ пӗр-пек очкосемпе вӗҫленнӗрен пенальти тапнӑ. Патӑрьелсем иккӗмӗш вырӑна тухнӑ. Вӑйӑсене йӗркелеме Треньелӗнчи В. Зайцевпа Чӑваш Ишекӗнчи А. Краснов тӑрӑшнӑ.
Патӑрьелӗнчи А. Моисеев «Чи лайӑх тапӑнса вылякан», Именкассинчи А. Нянин «Чи лайӑх хӳтӗлевҫӗ», Треньелӗнчи О. Михайлов «Чи лайӑх вратарь» ятсене тивӗҫни те кӑмӑллӑ», — хыпарланӑ хаҫат.
Россельхозцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енри виҫе районта тыр-пула сиенлетекен уй пӑрҫисене асӑрханӑ. Вӑл – 1,5-2 миллиметр тӑршшӗ нӑрӑ. Вӗсем ҫуркунне уйра тухаҫҫӗ, 17-20 градус ӑшӑтсан уйрӑмах вӑйлӑ ӗрчеҫҫӗ.
Ҫак хурт-кӑпшанкӑ ҫурхи тыр-пула сӑтӑр кӳрет. Сиенленнӗ ӳсен-тӑран ҫитӗнме, сарӑхма пуҫлать, унтан типсе хӑрать. Уй пӑрҫи ытларах Елчӗк, Патӑрьел, Пӑрачкав районӗсенче нумайрах пулнине палӑртнӑ.
1 тӑваткал метр ҫӗр ҫинче 30-40 нӑрӑ пулни питӗ сиен кӳрет, ҫавӑнпа им-ҫам сапма тивет.
Хӗрарӑм Патӑрьел тӑрӑхӗнче пулнӑ чухне кафене кӗрсе апатланнӑ та ӑнсӑртран банк карточкине ҫухатнӑ. Вӑл ҫуккине тепӗр кун ҫеҫ, карточка ҫинчен укҫа пӗтме пуҫлани ҫинчен хыпарлакан смс-ҫырусем килме тытӑнсан, асӑрханӑ.
Хӗрарӑм кун пирки полицие пӗлтернӗ. Карточкӑна тупнӑ ҫынна икӗ сехетренех тупса палӑртнӑ. Видеокамерӑсене пӑхнӑ, карточкӑпа тӳленӗ вырӑнсенче ӗҫлекен сутуҫӑсемпе калаҫнӑ.
Карточкӑна райцентртан инҫех мар вырнаҫнӑ ялта пурӑнакан, унччен судпа айӑпланнӑ арҫын тупнӑ. 44 ҫултискер спорт костюмӗ, темиҫе кӗпе тата калуш туяннӑ, 3 пин ҫур ытла тенкӗ пӗтернӗ.
Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Арҫын тӑкака саплаштарма шантарнӑ.
Чӑваш чӗлхи учителӗсемпе ача-пӑча пахчисенче чӑваш чӗлхине вӗрентекен воспитателӗсен конкурсне кашни ҫулах ирттерет. Ӑмӑртӑва Муркаш районӗнчи Мӑн Сӗнтӗр В.А. Берендеев ячӗллӗ вӑтам шкулӗнче пухӑннӑ.
Канаш районӗн Уҫырмари «Хӗвел» ача-пӑча пахчин воспитательне Надежда Андреевӑна «Чӑваш чӗлхипе кӑсӑклантаракан чи лайӑх педагог» номинацире чи пултарулли тесе палӑртнӑ, ӑнах конкурсӑн ҫӗнтерӳҫи тесе йышӑннӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хулин 5-мӗш вӑтам шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен Наталия Афанасьевӑна «Ӑстаҫӑ вӗрентекен» номинацире, Шупашкар хулин 132-мӗш номерлӗ ача сачӗн воспитательне Ольга Иванова «Пултарулӑх тӗнчине ҫул кӑтартакан» номинацире, Самар облаҫӗн Шунтал районӗн Чӑтӑрлӑ вӑтам шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Екатерина Ишмуратовӑна «Тӑван чӗлхен хастар управҫи» номинацире, Патӑрьел районӗн 1-мӗш вӑтам шкулӗн чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенне Ольга Каллинӑна «Профессие парӑнса ӗҫлекен» номинацире, Элӗк районӗн 1-мӗш номерлӗ «Ҫӑлкуҫ» ача-пӑча пахчин воспитательне Вера Морозовӑна «Пултаруллӑ ҫамрӑк воспитатель», Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫ лицейӗн пуҫламӑш классен вӗрентекенне Эльвира Николаевӑна «Ҫӗнӗлле ӗҫлекен учитель» номинацире ҫӗнтерӳҫӗ тесе палӑртнӑ.
Чӑваш Енри харӑсах темиҫе вӗрентӳ учрежденийӗ лицензисӗр юлнӑ. Вӑл документсӑр вӗсен ӗҫлеме юрамасть.
Лицензисӗр тӑрса юлнисем: «СТЕЛС» тулли мар яваплӑ общество (ОГРН - 1022100976370; ИНН – 2129030693); «Дошкольная академия» (чӑв. Шкулчченхи академи) ачасене аталантаракан центр-ача пахчи (ОГРН — 1132100000526; ИНН – 2130999690); Канаш районӗнчи «Ачасен пултарулӑхӗн центрӗ» муниципалтетӑн хысна учрежденийӗ (ОГРН — 1092134000573; ИНН – 2123011221); Патӑрьел районӗнчи Еншики П.А. Сидоров ячӗллӗ пуҫламӑш шкул — ача пахчи (ОГРН — 1032132002605; ИНН – 2103005879).
Патӑрьел районӗнче пурӑнакан 26 ҫулти арҫынна суд тӑвӗҫ. Мӗншӗн?
2021 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче вӑл Шӑмӑршӑра пурӑнмалли мар пӳлӗме тара илнӗ, компьютер техники туяннӑ та вӗсем ҫине астармӑш вӑйӑсем вылямалли программӑсем лартнӑ. Салонра ӗҫлеме администратор-кассирсене чӗннӗ.
Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, салон юпа уйӑхӗччен ӗҫленӗ. Хуҫи 167 пин тенкӗрен кая мар ӗҫлесе илнӗ.
Юпа уйӑхӗнче салона полицейскисем кӗрсе тӑнӑ. Ҫамрӑк арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫак ӗҫе кӗҫех Патӑрьел районӗн сучӗ пӑхса тухӗ.
-7.7 °C